Böcekler aleminin Scarabaeidae familyasının çoğunluk türleri toprakta larva iken çürüntülerle ve küçük böceklerle beslenirler. Fakat bunlardan birkaç türün larvaları toprakta kökleri yer, bitkilere büyük zarar verirler. İşte buradaki kök yiyen kurtlar konusu bu böceklerin larvaları ile ilgilidir.

Söz konusu türlerin larvaları birbirlerine çok benzer. Toprak larvaları genelde beyaz, sarımsı, C şeklinde kurtlar olup bedenlerinin ön tarafında 3 çift (6 adet) ayak vardır.

Toprakta sürekli bitki kökleri yerler. Doğal dengesi bozulmuş, kümes hayvanlarının ve böceklerle beslenen kirpi vb yabani hayvanların azaldığı, yok olduğu, kışları pek soğuk geçmeyen yerlerde bahçeleri istila edip bitkilere büyük zarar verirler.

İstilacı olmalarının başlıca sebepleri

En başta çim alanlar, rulo çimlerdir. Çim alanlardan ibaret bahçeler arttıkça bu tip zararlılar büyük bir hızla çoğalıyor.
Zira en elverişli beslenme / gelişim ortamları çim alanlardır. Burada hiçbir düşmanla karşılaşmıyorlar desek abartma olmaz. Kendilerinden başka canlıların yaşayamayacağı insan yapımı çim alanlar bunların adeta cennetidir.

Bahçeli evlere sahip insanların artık eskisi gibi tavuk beslememeleri bu türlerin istilacı olmalarında ikinci büyük etken.

Kök yiyen kurtlar toprakta gelişimini tamamlayınca başkalaşım geçirirler. Sonra parlak yapılı, şişman yapılı böcekler olarak topraktan çıkıp uçarlar. Bitkilerin yaprakları arasında yaprak yiyerek beslenmeye devam ederler. Bu arada çiftleşirler. Dişilerin karınlarında yumurtalar büyür. Bu aşamada uçmaları epeyce zorlaşır. Nereye düşerlerse bir daha uçamayıp orada toprağı eşeler ve yumurtalarını bırakırlar. Saksılara düşseler saksı toprağına yumurta bırakırlar. Yumurtalardan oluşan larvalar zehirli olmayan hemen her bitkinin köklerini yerler.

Kök yiyen kurtlar ile beslenen hayvanlar

Yabani hayvanlardan en etkilisi kirpilerdir. İlkbahar – sonbahar sonu arası dönemde kirpiler akşamdan sabaha kadar her yerde vızır vızır dolaşarak hem kanatlı erginlerini hem toprak altı larvalarını arar, bulur ve yerler. Yarasalar ise gece saatlerinde uçan erginlerini havada avlarlar. Keklikler ve bıldırcınlar ise kirpiler gibi toprak yüzeyinde ama gündüz avcısıdırlar.

Diğer doğa canlıları şunlar: Sülün, yılan, köstebek, kara kurbağaları, diğer bazı küçük hayvan türleri, siyah dev eşek arıları, kertenkeleler, kırlangıç ve çeşitli kuşlar.. Maalesef bütün bu faydalı canlılar tarım alanlarının olduğu yerlerde, şehir hayatının, sanayinin, turizmin geliştiği bölgelerde neredeyse yok derecede azdır, bazı yerlerde tamamıyla hepten nesilleri tükenmişlerdir.

Evcil hayvanlardan düşmanları ise şunlar:

Tavuk, hindi, beç tavuğu, ördek, kaz vs kümes hayvanları dediğimiz kuş türleri bu böceklerin en etkili yok edici düşmanlarındandır. Uçanı, kaçanı başarıyla yakalarlar. Toprağı kazarak bunların larvalarını bile bulup yerler. Fakat ne yazık ki bahsettiğim kuş çeşitlerinin bahçeli veya kırsal alanlarda serbest yetiştirilmeleri her yıl büyük bir hızla azalıyor. Onlar azaldıkça kök yiyen kurtlar daha fazla istilacı hale geliyor.

Dünyada en meşhur iki tür

Aşağıdaki iki tür larva (kurt) halinde iken 2 – 2,5 cm uzunluğunda, kanatlı böcek halinde iken ortalama 1,5cm uzunluklarında olurlar. Bir yıllık ömürlerinin sadece son bir / birkaç haftası kanatlı böcek haldedir. Gerçi bu iki türden başka, bunlardan daha küçük ve daha büyük, aynı cinsten kök yiyici kurtlar da var.

1- Popillia japonica

İngilizcedeki adı Japanese beetle.. Erginleri parlak sinek yeşili renginde, sırtları ise bakır kızılı kanatlarla örtülüdür. Larva halinde iken toprak altında bitkilerin köklerini yerler. Yetişkin, kanatlı olduklarında yaprakları kemirerek beslenirler. Böylece Japon böceklerinin zararı diğer akraba türlerinden daha fazladır. Kanatlı böcek halinde ömürleri 1,5 – 2 ay kadardır. Bu süreyi sadece çiftleşmekle geçirmeyip bol bol yaprak yerler.

Yapraklar tükense buldukları çiçekleri, meyveleri yerler, olmazsa başka ağaçlara göçerler. Japonya’da doğal düşmanları çok olduğu için istilacı olamazlar ama dünyanın başka yerlerinde istilacı olurlar.

2- Rhizotrogus majalis

Aslında kıta Avrupası böceklerindendir. ABD’nin tüm doğu bölgelerinde çim alanlarda istilacı olmuştur. Amerikalılar bunlara ‘Haziran böceği’derler (june beetle; bu adı aynı çeşit zararlı olan yakın türlerden birkaç böceğe ortak kullanırlar). Vücut ve kanat rengi demir pası kahverengisidir. Kanatlı ergin böcekler gündüzleri ortada hemen hiç görünmez, geceleri ortaya çıkıp çiftleşirler. Bu halde ömürleri sadece 1 – 2 haftadır ve bu süreyi çiftleşmek için geçirirler.

» Türkiye’de bunlar ve bunların çok yakın akrabası birkaç tür haziran böceği, mayıs böceği, kadı lokması, manas gibi isimlerle bilinir. Bazıları çok büyüktür. Larvaları 5 cm, şişman, kocaman olabilir. Ergin kanatlıları ise iri bir ceviz kadar büyük olabilir (bunlar Amerikada da vardır). Çoğunluk türler o kadar büyük olmaz. Genelde irili ufaklı kuru fasulye taneleri kadar büyüklüktedirler).

Hayat döngüsü

Ömürleri 1 yıldır. Her yıl birkaç misli artarak istilacı olmalarıyla baş belası, mücadelesi zor bitki zararlılarıdır. Bahar ortası / yaz başı arası dönemde larvalar toprak altında başkalaşım geçirip kanatlanır. Sonra toprak dışına çıkıp bitkilerin yapraklarının üstlerinde çiftleşirler. Çiftleşme zamanı birçok türde genelde yaz sıcaklarının başladığı zamandır.

Sonra toprağa bıraktıkları yumurtalar kısa sürede (genelde ağustos başından itibaren) kurtçuklara dönüşür ve bunlar biraz büyüdükten sonra hızla kökleri yemeye koyulurlar. Kışın soğuk geçen yerlerde larvalar toprağın 20 – 30cm derinliklerine kaçar.

En sevdikleri bitkiler

Her çeşit çimen, gülgiller (gül, böğürtlen, çilek..), patlıcangiller (domates, biber..), papatyagiller (yıldız çiçeğinden margarite tümü), ballıbabagiller (nane, fesleğen, yaprak güzeli..), şeftali, armut gibi meyve ağaçları, şerbetçi otu ve birçok süs bitkisi türünden ağaç ve çalılar. Zehirli bitkilere ilişmezler. Bahçelere dikili kaktüs ve sukulentlerin köklerini yemeye de bayılırlar.

Kök yiyen kurtlar ile mücadele yolları

Zor, zahmetli, pahalı. Kimyasallı ilaçlar sadece çok kısa vadeli ve kısmi çözüm oluyor. En kolay yolu toprağı ara sıra çapalayıp tavukların, kirpi vs çevre canlıların larvaları ve yumurtaları yemelerini sağlamak. Daha kolay başka yol yok.

Amerika’da geniş arazilerde uzun vadeli çözüm için iki ayrı çeşit bakteri mücadelede kullanılır. Uygulanması zor ve pahalı bir yol.

Bakteriler şunlar:

1- Paenibacillus popilliae

En çok Japon böceği denen türde etkilidir. Diğerlerinde etkisi hava şartlarına göre değişir ama zamanlama, elverişli şartlar mümkünse işe yarar. Bu türlerden başka böceklere ve diğer canlılara hiçbir zararı yoktur. Bakteriler larvalarda sütlü iltihap hastalığı yapar. Bakterileri toprağa uygulamak için ağustos ayı en uygun zamandır. Enfeksiyon kapan larvalar ölür. Bakterilerin sporları (bir tür tohum) toprakta kalarak sonraki yıl başka yerden gelip toprağa bırakılmış yumurtalar olursa, o larvalara da bulaşır. En az 5 yıl etkilidir.

2- Heterorhabditis bacteriophora

Söz konusu kök yiyen zararlıların her türünde ve karıncalar dahil başka böceklerde de etkilidir. Bunlar bakteriden ziyade mikroskobik solucan gibi canlılardır. Faydalı böceklere de zarar verirler. Bulaştıkları böcekleri 24 saaat içinde öldürürler.